Promotieonderzoek naar hechting

Sinds 2014 werk ik samen met de Open Universiteit in een grootschalig promotieonderzoek naar de invloed van persoonlijkheidsfactoren en levenservaringen op de partnerkeuze en het datinggedrag met als uiteindelijk doel partnerzoekenden te helpen om persoonlijke obstakels bij het vinden van een partner te overwinnen en duurzaam relatiegeluk te vinden.

Om wetenschappelijk onderbouwd te kunnen vaststellen welke van de persoonlijkheidsfactoren de meeste invloed heeft op de slagingskans, zowel bewust als onbewust, was de eerste stap om deze factoren in beeld te brengen: welke invloed heeft persoonlijkheid en relatie-ervaring op partnerkeuze en datinggedrag? Onderzoek naar factoren die een rol spelen bij het succesvol vormen van een partnerrelatie is schaars. Niet alleen betreft het grootste deel van de gepubliceerde onderzoeken individuen met een relatie, ook is de gemiddelde leeftijd van de onderzochte populatie relatief jong. Informatie over mensen die op latere leeftijd een partner zoeken voor een eerste, tweede of wellicht derde duurzame relatie ontbreekt nagenoeg. Daarnaast is er geen prospectief onderzoek voorhanden naar factoren die voorspellend zijn voor relatievorming.

Om deze lacune op te vullen richt het promotie onderzoek zich op de alleenstaande die graag een partner wil, hetgeen blijkt uit het feit dat de deelnemers gekozen hebben voor inschrijving bij Mens & Relatie. Deelnemers aan dit onderzoek zijn minimaal 18 jaar, maar grotendeels ouder dan 35 jaar. We volgen deze mensen gedurende hun bemiddelingsperiode (18 maanden), om zo een beeld te verkrijgen van de factoren die wel of niet bijdragen aan het succesvol vinden van een partner.

Hoe iemand denkt, voelt, reageert en zich gedraagt in intieme relaties wordt mede bepaald door zijn of haar hechtingstijl. Voor een deel is dat onbewust, juist dat deel kan zorgen voor problemen in een relatie en bij het zoeken van een partner. De daarvoor benodigde Implicit Association Tests heb ik in samenwerking met de Open Universiteit ontwikkeld. Deze ontwikkeling is een apart traject binnen mijn promotie onderzoek naar het verhogen van de slagingskans van partnerzoekenden. Ik wil weten in hoeverre je verleden je toekomst bepaalt. En dat wil ik ook wetenschappelijk aantonen!

Het onderzoek is begonnen met een praktijkonderzoek met behulp van 70 matchmakers en 300 intakedossier, om te achterhalen welke factoren een rol spelen bij de slagingskans. Deze factoren zijn in het tweede onderzoek middels een vragenlijst in kaart gebracht bij 234 cliënten (101 mannen en 133 vrouwen). Een jaar na inschrijving is gekeken wie van hen geslaagd was. Daarop is er in de internationale wetenschappelijke literatuur gezocht naar verklaringen hiervoor. Naast de processen waar iemand zich bewust van is (en die we met een vragenlijst of een interview kunnen vaststellen), blijken er ook onbewuste processen te spelen die het gevoel en gedrag van mensen beïnvloeden. Deze processen kunnen worden gemeten met behulp van een Implicit Association Task (IAT). Ten behoeve van dit promotieonderzoek hebben we nu ook een Nederlandse IAT ontwikkeld voor Hechting.

Om wetenschappelijk onderbouwd te kunnen vaststellen welke van de persoonlijkheidsfactoren de meeste invloed heeft op de slagingskans, zowel bewust als onbewust, zijn deze factoren in kaart gebracht. Onderzoek naar factoren die een rol spelen bij het succesvol vormen van een partnerrelatie is schaars.

Niet alleen betreft het grootste deel van de gepubliceerde onderzoeken individuen met een relatie, ook is de gemiddelde leeftijd van de onderzochte populatie relatief jong. Informatie over mensen die op latere leeftijd een partner zoeken voor een eerste, tweede of wellicht derde duurzame relatie ontbreekt nagenoeg. Daarnaast is er geen prospectief onderzoek voorhanden naar factoren die voorspellend zijn voor relatievorming.

Om deze lacune op te vullen richt het onderhavige onderzoek zich op de alleenstaande die graag een partner wil, hetgeen blijkt uit het feit dat de deelnemers gekozen hebben voor inschrijving bij Mens & Relatie. Deelnemers aan dit onderzoek zijn minimaal 18 jaar, maar grotendeels ouder dan 35 jaar. We volgen deze mensen gedurende hun bemiddelingsperiode (18 maanden), om zo een beeld te verkrijgen van de factoren die wel of niet bijdragen aan het succesvol vinden van een partner.

Bij het intakegesprek voor de bemiddeling (het eerste huisbezoek) heeft de consulent de mogelijke deelname aan het onderzoek besproken. Bij degenen die hieraan mee wilden werken, ruim 400 cliënten, is niet alleen een uitgebreide digitale vragenlijst afgenomen, maar ook zijn al deze cliënten nogmaals thuis bezocht voor het afnemen van de Implicit Association Test. Hiervoor hebben zeven onderzoeksassistenten het hele land door gereisd.

Impliciete Associatie Test

De ontwikkeling van de IAT hechting voor volwassenen is daarin een belangrijke stap. Op het gebied van eigenwaarde zijn er wereldwijd al vele IATs, maar juist de test die voor mijn promotie onderzoek nodig was, een IAT op het gebied van romantische hechting, was er nog niet. Wel inzake gehechtheid aan de moeder, vader of een specifieke romantische partner, maar die IATs zijn niet geschikt voor onderzoek naar singles en hun slagingskans bij de zoektocht naar een partner. Bovendien zijn de meeste IATs Engelstalig, terwijl de doelgroep in mijn promotie onderzoek juist Nederlandstalig is. De voor ons onderzoek benodigde Implicit Association Tests naar Angstige hechting en Vermijdende hechting in een romantische relatie hebben we derhalve zelf ontwikkeld.

Het artikel over de ontwikkeling van deze IAT is 16 maart 2021 gepubliceerd: Visser, L., Lataster, J., Pat-El, R., van Lankveld, J., & Jacobs, N. (2021). Psychometric Properties of Two Implicit Associations Tests measuring Adult Attachment. Psychologica Belgica, 61(1), pp. 88–103. DOI: https://doi.org/10.5334/pb.1042